مفاصل إصلاح الفكر الشيعي

التعريف بكتاب «مفاصل إصلاح الفكر الشيعي»
يدور في أذهان البعض أنّ المشروع الإصلاحي الذي دعونا إليه يؤدّي في نهاية المطاف إلى أن تكون الشريعة الخاتمة مرتبطة بزمان معيّن، وقد انتهى دورها وقدرتها على الاستجابة لمتطلّبات الحياة. إلّا أنّ هذا مجرّد وهمٍ لا أساس له، وإنّما الهدف الأساس من هذا المشروع هو عرْض الحقّ الذي نعتقده بثوب عصريّ لا يقتصر على تغيير اللغة والأسلوب، وإنّما يشتمل على قرينية الزمان في تحديد فهم النصّ الديني.
و قد اتّضح من مجموع أبحاث الحلقة الأولى أنّ الموروث الروائي مصاب بعاهات كثيرة، من الوضع والدسّ والتدليس، فجاءت الحلقة الثانية معالجةً لذلك الخلل الخطير من خلال عرض ميزان تصحيح هذا الموروث الروائي، وهذا الكتاب الماثل الذي هو الجزء الأهمّ المتعلّق بأصل التراث الروائي بشكل عامّ، وقد ناسب بعد ذلك أن يكون موضوع هذه الحلقة الثالثة يدور حول المعالجات العملانية؛ للخروج من تبعات التراث الروائي المودّي إلى العزلة والانغلاق والجمود، وهذه المعالجات تكمن في بيان مفاصل إصلاح الفكر الإنساني بشكل عامّ، وإصلاح الفكر الشيعي بشكل خاصّ.
إنّ هذه الدراسة العليا تشتمل على مباحث تتّصف بالعلمية والموضوعية والجرأة والشجاعة، قلّ نظريها في الدراسات العلمية الحوزوية، وليس هذا بالمستغرب على أطروحات السيّد الأستاذ دام ظلّه، حيث امتلأت مصنّفاته بكلّ ما هو جديد، على مستوى التأسيس والتأصيل، وعلى مستوى النقد والمعالجات، وعلى مستوى الشكل والعرض، وعلى مستوى الشجاعة والثقة.
يشتمل هذا الكتاب على تمهيد و فصول اربعة كالتالي:
تمهيد: بعض قوانين الفكر البشري
الفصل الأول: أهمّ مفاصل إصلاح الفكر الشيعي
الفصل الثاني: الإصلاح بين سلطة المال وسلفية الفكر الديني
الفصل الثالث: المنهج الأخباري والتأسيس للسلفية الشيعية
الفصل الرابع: مسائل في الصميم

معرفی فارسی کتاب «مفاصل إصلاح الفكر الشيعي»
بدون تردید می توان گفت کتاب «مفاصل اصلاح الفکر الشیعی» یکی از مهمترین و ساختاری ترین کتاب های آیت الله سید کمال حیدری در حوزۀ دین شناسی و معرفت دینی – با رویکرد تحلیلی، انتقادی و اصلاحی – به شمار می رود؛ از همین رو کسانی که قصد دارند با اساسی ترین اندیشه ها و مبانی فکری علامه حیدری آشنا شوند، این اثر برای آنها بسیار مناسب است.
نویسندۀ محترم، پروژۀ کلان اصلاحی خود در اندیشۀ شیعی را در قالب چهارده مفصل، گام یا مبنا تبیین نموده است؛ به این معنا که اگر بخواهیم اصلاح و تحوّلی در اندیشۀ دینی و مذهبی خود پدید آوریم، آسیب ها را بشناسیم و به طور کلّی دین شناسی خود را تنقیح نموده و تکامل ببخشیم، باید تکلیف و موضع خود را دربارۀ این چهارده اصل و مبنای علمی مشخص کنیم.
آیت الله حیدری معتقدند به میزانی که اولاً این اصول چهارده گانه را به طور دقیق بشناسیم و از حالت بی اطلاعی و بی تفاوتی نسبت به آنها خارج شویم!، و ثانیاً آنها را در عمل به کار ببندیم، به همان اندازه می توانیم در مسیر پیشرفت و اعتلای دین اسلام و مذهب تشیع در جنبه های گوناگون قرار بگیریم.
باید توجه داشت که مراد از اصلاح در تفکر شیعی، اصلاح در برداشت و معرفت عالمان شیعی از آیات قرآن و معارف اهل بیت (علیهم السلام) است و نه خود قرآن و سنّت واقعیۀ پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (علیهم السلام) که به دلیل عصمت شان، مصون و فراتر از نقد می باشند.
بنابراین نباید از سوی برخی، بین این دو مسأله خلط و مغالطه صورت گیرد! کما اینکه برخی از اهل علم! متاسفانه هنوز تفاوت بین «سنت واقعیه» – که معصومانه و نقدناپذیر است – با «سنت محکیه» – که غیر معصومانه و نقد پذیر است – را نمی دانند و بر اساس همین ناآگاهی خودشان، دیگران را متهم به نفی سنّت می کنند.
اثر حاضر مشتمل بر یم مقدمه و چهار فصل اساسی به شریح ذیل می باشد:
مقدمه: برخی از قوانین فکر بشری
فصل اول: مهمترین مفاصل اصلاح تفکر شیعه
فصل دوم: اصلاح گری بین قدرت مال و سلفیت نگرش دینی
فصل سوم: رویکرد اخباری و تأسیس برای سلفیت تشیع
فصل چهارم: مباحث راهبردی (مسائل فی الصمیم)
گفتنی است که هر کدام از این فصل ها، متضمن مفاصل و گام های مختلفی می باشد.