منطق فهم القرآن

التعريف بكتاب «منطق فهم القرآن»
قد وقعت هذه المنظومة التفسيرية بأجزائها الثلاثة الجمّة بمعطياتها في خمسة عشر فصلاً مُتميّزة في موضوعاتها متواصلة ومترابطة في أهدافها منتهية إلى الهدف الأعلى والأجلّ وهو فهم النصّ والتدبّر فيه وقد انتظمت هذه الفصول الخمسة عشر في ثلاثة أبواب جامعة لموضوعات فصولها.
فكان الباب الأوّل تمهيدياً في معظم فصوله وعناوينه وقد ضمّ خمسة فصول كُرِّست للتعريف بمعظم ملامح نظريته التفسيرية.
وكان الباب الثاني مُكرَّساً لتفسير آية الكرسي بأساليبه الثلاثة المفرداتي والتجزيئي والموضوعي وهو أوسع الأبواب فصولاً حيث ضمَّ سبعة فصول, فصل يدور حول محورية آية الكرسي والأُخرى تفسيرية اثنان للتفسير المفرداتي وثالث للتفسير التجزيئي مُوزَّع على مقاطع ثلاثة, وثلاث للتفسير الموضوعي.
في حين اقتصر الباب الثالث والأخير على فصلين الأوّل اختصَّ بتأويلات آية الكرسي والتي تختلف بطبيعة الحال عن مُعطيات النظرية التفسيرية والتأويلية التي أصَّل لها السيد الأُستاذ في البابين الأوّل والثاني من هذا الكتاب فهنالك قسمان من المُعطيات الأوّل ـ وهو الأهمّ ـ يتعلّق بنظريتيه التفسيرية والتأويلية والآخر يتعلَّق بآية الكرسي وكان الفصل الثاني من الباب الثالث ـ وهو الفصل الأخير من الدراسة ـ مُختصّاً بجديد الكتاب حيث ضمَّ كلّ ما هو جديد في دراسات وبحوث هذا الكتاب، فاشتمل على جديد النظريتين التفسيرية والتأويلية وجديد تطبيقاتهما في حدود آية الكرسي.
هذا وقد تمَّ عرض المعطيات الأُولى للنظريتين بصورتين تفصيلية تتمثّل بمعظم فصول الكتاب وأُخرى بصورة إجمالية على شكل مراتب كلّ مرتبة أُدرجت في ذيل كلّ فصل تحت عنوان: معطيات الفصل.

معرفی فارسی کتاب «منطق فهم القرآن»
منطق فهم القرآن، سلسله مباحث قرآنی آیت الله «سید کمال حیدری» به قلم دکتر «طلال حسن» می باشد که در سه جلد سامان یافته است.
نویسندۀ محترم در این اثر به شیوه تفسیر قرآن به قرآن و با استفاده از روایات هماهنگ با مبانی قرآنی، به تفسیر و تأویل «آية الكرسي» پرداخته است.
کتاب در ضمن یک مقدمه و سه باب تألیف شده است. مقدمه، قریب به 20 صفحه از اثر را به خود اختصاص داده است. باب اول کتاب تمام جلد اول، باب دوم، جلد دوم و قریب دو سوم جلد سوم را فراگرفته، و باب سوم نیز در ثلث آخر جلد سوم ارائه شده است. مطالب هر باب در ضمن فصولی و در مجموع در 15 فصل مطرح شده است.
باب اول: امور مقدماتی 
باب اول کتاب مقدمه‌ای برای فصول دیگر اثر است. در فصل اول معنای لغوی و اصطلاحی قرآن، تفسیر و اهمیت آن، شیوه‌های تفسیر، تفاوت بین شیوه و اسلوب مفسرین، تأویل و دلیل نیاز به آن مطرح شده است. نویسنده در ابتدای این مباحث تذکر می‌دهد که تصور نشود که این مباحث مقدماتی مختص به تفسیر آية الكرسي است، بلکه در تمام مباحث تفسیری به‌ کار می‌آید.
باب دوم: تفسیر آیه کرسی
باب دوم کتاب اختصاص به تفسیر آية الكرسي به سه شیوه تفسیر مفردات، تجزیه‌‌ای و موضوعی دارد. تعداد فصول این باب بیشتر از ابواب دیگر بوده و شش فصل را شامل می‌شود. فصل اول به محوریت آية الكرسي، فصل دوم به تفسیر مفردات، فصل سوم به تفسیر تجزیه‌ای و فصول دیگر به تفسیر موضوعی آية الكرسي اختصاص یافته است.
باب سوم: تأویلات آیه کرسی، دستاوردهای کتاب
در سومین باب کتاب موضوع تأویلات آية الكرسي مطرح شده است. نویسنده در بخشی از مباحث کتاب بر این نکته تأکید می‌کند که معصومین(ع)، راسخون در علم و عالم به تأویل قرآن و ترجمان آن هستند و علم به تأویل قرآن منحصر به خداوند متعال نیست. اخبار فراوانی در این رابطه وارد شده است؛ همچنان‌که ابوبصیر از امام صادق(ع) روایت کرده که آن حضرت فرمود: «ما راسخان در علم هستیم و ما هستیم که تأویل آن را می‌‌دانیم».
نویسنده در ادامه مباحث این باب، واژه‌ها و مفردات آية الكرسي را معنا می‌کند و سپس در سه مقطع به معنای جملات می‌پردازد. سپس در انتهای کتاب «کرسی» را محور و قطب و خلیفه می‌داند که اگر نبود چیزی در هستی استقرار نمی‌یافت و در حقیقت واسطه تکوینی بین خداوند متعال و خلق اوست. وی کرسی را مظهری از مظاهر خداوند متعال می‌داند که در رسول اعظم و عترت طاهره تجلی یافته است.