بحوث في فقه المعاطاة

التعریف بکتاب “بحوث في فقه المعاطاة”:
يكتسب بحث (المعاطاة) أهمّيته وموقعيّته المتميّزة في البحوث الفقهيّة لسبب علميّ وجيه، وهو أنّ أغلب المعاملات التجاريّة تمرّ من خلاله، لاسيّما ونحن نعلم بأنّ (المعاطاة) كمعاملة إجرائيّة لها سابقة كبيرة على جميع أبحاث الفقه في مجال المعاملات، بل يمكن القول أنّ بحث (المعاطاة) يشتمل على أساسيّات المنظومة الفقهيّة على مستوى المعاملات.
وقد تأكّدت هذه الأهميّة البالغة لبحث (المعاطاة) وتعمّقت من خلال مجموعة القواعد التي قد تمّ تنقيحها في هذه الدراسة التخصّصيّة، والتي يحتاجها الفقيه المستنبط للأحكام والمُستدلّ عليها والمُحقّق فيها في عموم أبواب التجارة العامّة، فضلاً عن تعزيزها للطريقة الفريدة التي تميّز بها البحث الفقهي عند الشيخ الأعظم مرتضى الأنصاري (أعلى الله مقامه)، من قبيل تحرير محلّ النزاع، وبيان هويّة الموضوع ومحاوره وأدلّته، وتحرّي نقوضاته وإيراداته والجواب عن كلّ ذلك، مع زيادة في النظم والترتيب.
وكان للمقرر الشيخ نائل الحسيني ، حضور متميّز في تجلية أبحاث هذه الدراسة الفقهيّة، تحقيقاً وتدقيقاً، فقد بذل جهوداً كبيرةً ومُعتبرة في تتبّع كلمات الأعلام وتحقيقها، حتى تكاد أن تكون موسوعة جامعة لأُمّهات المصادر الفقهيّة التي تناولت بحث (المعاطاة)، كما اتصف هذا البحث بالنظم بين البحوث والتنسيق بينها، فكان المقرر مستوعباً لها بدقّة عالية، واقفاً عليها بعمق ودراية واضحة، بحُسن بيان وجودة في العبارة ودقّة في التعبير.

معرفي كتاب “بحوث في فقه المعاطاة” به زبان فارسی:
بحوث فی فقه المعاطاة، آیت الله سید کمال حیدری، به قلم: حجت الاسلام نائل هاشم الحسینی.
کتاب مکاسب مهترین کتاب درسی در زمینه بیع و داد و ستد از دیدگاه فقه اسلام است.
این کتاب اثرگذار که تالیف فقیه و اصولی بزرگ شیعه شیخ انصاری ره است، متن درسی سطح عالی حوزه های علمیه محسوب می شود.
تا کنون شروح و تعلیقات گوناگونی بر این اثر تحقیقی و کم نظیر نوشته شده است.
در همین راستا آیت الله حیدری نیز سال ها پیش به شرح این کتاب مبادرت ورزیده و اکنون شرح بخش “معاطاة” کتاب مکاسب در سه جلد به زیور طبع آراسته گشته است.
این شرح صبغه آموزشی داشته و شارح گرانقدر، بیشتر در مقام تبیین عبارات شیخ بوده و لذا برای آگاهی از نظرات متفاوت و خاص وی باید به دروس خارج فقه ایشان مراجعه نمود.
مقرر محترم کتاب، آقای نائل هاشم الحسینی، جهت آموزشی تر و قابل استفاده تر شدن مباحث این شرح ارزشمند، کارهای متعددی بر روی آن انجام داده است از جمله اینکه:
➖ در پایان هر فصل، تحت عنوان “اضواء علی النص”، برخی از عبارت کتاب را به طور خاص، دقیق و خلاصه بیان نموده است تا خواننده علاوه بر فهم اصل بحث، بر متن خوانی و تطبیق عبارات نیز تسلط پیدا کند.
➖ تمام مستندات و منابعی که شارح بدان اشاره نموده، در پاورقی منبع یابی و ذکر شده است.
➖ برخی از مطالب مهم و کلیدی کتاب را با عبارت های گوناگون بیان نموده تا فهم آن برای مخاطب تسهیل گردد.
➖ برخی از مباحث مرتبط با مطلب مورد نظر که در سایر کتب آیت الله حیدری آمده، آدرس داده شده تا خواننده بتواند به آنها نیز به عنوان مکمل رجوع کند.
➖ افزودن برخی عناوین جدید و مشیر به محتوای بحث، جهت روشن تر شدن ساختار مطالب و نظم ذهنی خواننده.
این شرح، در سه جلد و 1451 صفحه در قطع وزیری منتشر شده و علاقه مندان در صورت تمایل می توانند آن را تهیه کنند.